Ερμηνεύοντας τους τρεις πειρασμούς του Χριστού

Διαβάζοντας το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο μπορούμε να δούμε αυτούς τους τρεις πειρασμούς του Χριστού.

Ο πρώτος αναφερόταν στο να κάνει ο Χριστός το θαύμα και να μετατρέψει τους λίθους σε ψωμί, ώστε να ικανοποιήσει την πείνα του. Ο Χριστός απάντησε ότι ο άνθρωπος δεν θα ζήσει μόνον με άρτο, αλλά και με το ρήμα που εκπορεύεται από τον θεό, δηλαδή με την εφαρμογή των εντολών του Θεού.

Ο δεύτερος πειρασμός αναφερόταν στην παρότρυνση του διαβόλου στον Χριστό να πέσει από το πτερύγιο του Ναού και τότε θα τον προστατεύσουν οι άγγελοι, τους οποίους θα στείλει ο Θεός. Ο Χριστός απάντησε ότι δεν πρέπει κανείς να εκθέσει σε κίνδυνο τον εαυτό του, γιατί έτσι εκπειράζει τον Θεό.

Ο τρίτος πειρασμός αναφερόταν στο να προσκυνήσει ο Χριστός τον διάβολο κι εκείνος θα του δώσει όλες τις βασιλείες του κόσμου και τη δόξα τους. Ο Χριστός μίλησε επιτιμητικά στον διάβολο και τον διέταξε να φύγει, γιατί  μόνον στον θεό πρέπει κανείς να αποδίδει την προσκύνηση και τη λατρεία του. ( Ματθ. 4, 1-10 ).

Οι πατέρες της Εκκλησίας ερμηνεύοντας αυτούς τους πειρασμούς του Χριστού που ήταν οι ίδιοι με εκείνους που αντιμετώπισε και ο Αδάμ στον παράδεισο, λέγουν ότι σχετίζονται με τα πάθη του τριμερούς της ψυχής του ανθρώπου. Ο πρώτος πειρασμός, το να μετατρέψει τους λίθους σε ψωμί αναφέρεται στο πάθος της φιληδονίας, ο δεύτερος, το να πέσει από το πτερύγιο του Ναού αναφέρεται στο πάθος της φιλοδοξίας και ο τρίτος πειρασμός, το να αποκτήσει με οποιοδήποτε τίμημα τις βασιλείες και τη δόξα του κόσμου, αναφέρεται στο πάθος της φιλαργυρίας.

Και όπως ο Χριστός αντιμετώπισε νικηφόρα τους πειρασμούς αυτούς, έτσι και ο άνθρωπος μπορεί να τους αντιμετωπίσει, με τη δύναμη του Χριστού, δια της παρθενίας ( μοναχοί ) και σωφροσύνης ( έγγαμοι ), δια της ακτημοσύνης ( μοναχοί ) και κοινοχρησίας ( έγγαμοι ) και δια της υπακοής μόνον στον Θεό.

Εξετάζοντας την σύγχρονη οικονομική κρίση μέσα από το παράδειγμα αυτό, μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι το υπόβαθρό της είναι ότι ο σύγχρονος άνθρωπος υπόκειται στους τρεις πειρασμούς, οι οποίοι σήμερα εκφράζονται μέσα από τη νοοτροπία και τις δομές της σύγχρονης ζωής που κυριαρχούν στην εκκοσμικευμένη κοινωνία μας.

Ο σύγχρονος άνθρωπος θέλει να μετατρέπει τους λίθους, τα αντικείμενα , το φυσικό περιβάλλον, καθώς επίσης και όλα τα δομικά στοιχεία της ζωής του, ακόμη και τα κύτταρα και τα γονίδια, σε χρυσό, σε τροφή, σε αγαθά για τη σωματική του απόλαυση. Το ενδιαφέρον του είναι να ζει ευδαιμονιστικά και να παρατείνει όσο μπορεί περισσότερο τη βιολογική του ζωή. Επίσης ο σύγχρονος άνθρωπος ενδιαφέρεται κυρίως για όσα φαίνονται και προκαλούν την προσοχή του, ενδιαφέρεται για το φαίνεσθαι, επιθυμεί την κοινωνική προβολή, την ανάδειξή του στην κοινωνία, με οποιοδήποτε τρόπο. Ακόμη, ο σύγχρονος άνθρωπος επιδιώκει την κατάκτηση της ποικιλόμορφης εξουσίας, με οποιοδήποτε τρόπο, για να κυβερνά τον κόσμο και τις κοινωνικές ομάδες. Όλα αυτά διαπνέονται από τη φιληδονία, τη φιλοδοξία και τη φιλοκτημοσύνη. Δεν βλέπει ο άνθρωπος την εσωτερική διάσταση των πραγμάτων, δεν τον απασχολούν τα υπαρξιακά προβλήματα, το νόημα της ζωής.

Αν προσέξουμε επομένως θα διαπιστώσουμε ότι όλη αυτή η προβληματική των τριών πειρασμών στους οποίους υπόκειται ο σύγχρονος άνθρωπος είναι τα κοινωνικά, ψυχολογικά και ιδεολογικά συστήματα, όπως του καπιταλισμού ( προτεραιότητα στην ύλη ), του φροΰδισμού ( προτεραιότητα στην ηδονή ) και της ιδεοκρατίας ( κυριαρχία της αυτονομημένης λογικής ). Οπότε, τα αίτια της οικονομικής κρίσης δεν είναι μονοδιάστατα, δεν είναι αποκλειστικώς οικονομικά, δεν προέρχονται από μερικές εξωτερικές δυνάμεις αλλά είναι στην πραγματικότητα πνευματικά και στη βάσητ υος θεολογικά. Όποιος δεν μπορεί να δει αυτήν την πραγματικότητα έχει μια υπαρξιακή αναπηρία και δεν μπορεί να βρει λύσεις για την υπέρβασή τους.

Βεβαίως, οι πολιτικοί πρέπει να κάνουν την αυτοκριτική τους και μερικοί το έχουν κάνει ήδη με πολύ δυνατό και όχι υποκριτικό τρόπο, καθώς επίσης να αποδώσουν τις ευθύνες σε αυτούς που ώθησαν την κοινωνία προς την ευδαιμονία και την ευμάρεια, αλλά και σε όσους εκμεταλλεύτηκαν αυτήν την νοοτροπία και ενήργησαν σε βάρος του λαού, αφού δημιούργησαν ανεργία, απόγνωση, φτώχεια. Αλλά αν δεν δούμε τα πραγματικά αίτια της κρίσεως, τότε, δεν θεραπεύεται, αλλά θα επανέρχεται συχνά στην επικαιρότητα.

 

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεο -  Περιοδικό Πειραϊκή Εκκλησία, τεύχος 217, Ιούλιος – Αύγουστος 2010